Πολλές γυναίκες που περνούν την κλιμακτήριο βλέπουν επίμονο λίπος να συσσωρεύεται στην περιοχή της κοιλιάς τους, ακόμη και αν δεν αυξηθεί το σωματικό βάρος τους. Μελέτες υποδηλώνουν ότι το φαινόμενο αυτό όχι μόνο δεν είναι σπάνιο αλλά αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό της κλιμακτηρίου.
Όπως γράφει η εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς», σε μια μεγάλη μελέτη που διεξήχθη το 2012 από τη Διεθνή Εταιρεία Εμμηνόπαυσης (IMS), οι ερευνητές επανεξέτασαν στοιχεία των τελευταίων δεκαετιών και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ορμονικές αλλαγές της εμμηνόπαυσης μεταβάλλουν την κατανομή του σωματικού λίπους, καθιστώντας πιο πιθανή τη συσσώρευσή του στην κοιλιά.
Οι συνέπειες αυτού του φυσικού φαινομένου δεν είναι μόνο αισθητικές. Με τη συσσώρευση του λίπους στην κοιλιά αυξάνεται ο κίνδυνος εκδήλωσης προβλημάτων, όπως η αντοχή στην ινσουλίνη που αποτελεί πρόδρομη κατάσταση του σακχαρώδους διαβήτη, η καρδιοπάθεια, τα εγκεφαλικά και ορισμένες μορφές καρκίνου.
Ο ακριβής μηχανισμός πίσω από τη μεταβολή της κατανομής του σωματικού λίπους παρέμενε έως πέρυσι άγνωστος. Επιστήμονες από την Κλινική Μάγιο στη Μινεσότα, σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Πανεπιστήμιο Concordia στον Καναδά, εξέτασαν πιο αναλυτικά το φαινόμενο, συγκρίνοντας λιπώδη ιστό από 12 προεμμηνοπαυσικές γυναίκες με λιπώδη ιστό από 11 μετεμμηνοπαυσικές.
Οπως έγραψαν στην επιθεώρηση «Diabetes», ανακάλυψαν ότι δύο ένζυμα που παίζουν καθοριστικό ρόλο στη σύνθεση και στην αποθήκευση του λίπους είναι πιο ενεργά στις μετεμμηνοπαυσικές γυναίκες, εξαιτίας της μείωσης των επιπέδων των οιστρογόνων.
Τα οιστρογόνα είναι η γυναικεία ορμόνη του φύλου και τα επίπεδά τους μειώνονται δραματικά στην εμμηνόπαυση. Η αυξημένη δραστηριότητα αυτών των ενζύμων έχει αποτέλεσμα να αποθηκεύουν τα λιπώδη κύτταρα περισσότερο λίπος ενώ ταυτοχρόνως επιβραδύνεται η καύση λίπους από τον οργανισμό.
Το εύρημα αυτό δεν υποδηλώνει ότι μια γυναίκα είναι καταδικασμένη να αποκτήσει πολύ λίπος στην κοιλιά μετά την εμμηνόπαυση και να μην μπορεί να το χάσει έσπευσε να διευκρινίσει ο επικεφαλής ερευνητής δρ Μάικλ Τζένσεν, ενδοκρινολόγος στην Κλινική Μάγιο. «Σημαίνει ότι πιθανότατα θα δυσκολευτεί να χάσει το λίπος περισσότερο απ’ ό,τι όταν ήταν νέα» πρόσθεσε.
Και το βάρος
Επιπλέον η επιβράδυνση της καύσης του λίπους, δηλαδή η μείωση στον μεταβολικό ρυθμό, σημαίνει ότι είναι πολύ πιθανό να αυξηθεί και το βάρος της.
Οντως, μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2010 στη «Διεθνή Επιθεώρηση Παχυσαρκίας» (IJO), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι γυναίκες παίρνουν κατά μέσον όρο 5 έως 6 κιλά μέσα σε οκτώ χρόνια από την κλιμακτήριο. Ακόμη όμως και όσες κατορθώνουν να μην παχύνουν, βλέπουν την περίμετρο της μέσης τους να αυξάνεται.
Αλλες μελέτες, ωστόσο, έχουν δείξει ότι με επίμονη δίαιτα και συστηματική γυμναστική οι γυναίκες μπορούν να προασπίσουν το σωματικό βάρος και τη σιλουέτα τους.
Μία από αυτές δημοσιεύθηκε το 2012 στην επιθεώρηση «Menopause». Σε αυτήν, επιστήμονες από τον υγειονομικό όμιλο Kaiser Permanente στην Καλιφόρνια και συνεργάτες τους από άλλα ερευνητικά κέντρα των ΗΠΑ ανέλυσαν στοιχεία από 17.473 εθελόντριες, ηλικίας 50-79 ετών, τις οποίες παρακολούθησαν επί έναν χρόνο.
Οι μισές από τις εθελόντριες άλλαξαν τη διατροφή τους, εντάσσοντας περισσότερα υγιεινά τρόφιμα όπως φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης και αφαιρώντας περισσότερα ανθυγιεινά, όπως επεξεργασμένα τρόφιμα πλούσια σε λίπη και αλάτι.
Οταν πέρασε ο χρόνος, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσες είχαν ακολουθήσει το υγιεινό διαιτολόγιο είχαν τριπλάσιες πιθανότητες να έχουν χάσει βάρος.
Λιγότερες θερμίδες και γυμναστική
Σε κάποια άλλη μελέτη, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ παρακολούθησαν για μία πενταετία 535 εθελόντριες, ηλικίας 44 έως 50 ετών, οι οποίες βρίσκονταν λίγο πριν από την εμμηνόπαυση όταν άρχισε η μελέτη.
Περίπου οι μισές από αυτές ακολούθησαν ένα διαιτολόγιο χαμηλών θερμίδων (ήταν 1.300 θερμίδες την ημέρα) και έκαιγαν ακόμη 1.000 έως 1.500 θερμίδες την εβδομάδα μέσω αυξημένης φυσικής δραστηριότητας.
Πέντε χρόνια αργότερα, οι εθελόντριες αυτές είχαν παρουσιάσει μείωση στην περίμετρο της μέσης τους και είχαν αυξημένες πιθανότητες να έχουν διατηρήσει ή να έχουν μειώσει το αρχικό σωματικό βάρος τους, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες που δεν είχαν αλλάξει κάτι στη διατροφή ή την άσκησή τους.
Ολα αυτά τα ευρήματα μαζί υποδηλώνουν ότι μολονότι η αύξηση της περιμέτρου της μέσης και του σωματικού βάρους είναι κάτι που εκ φύσεως παρακινείται να κάνει ο οργανισμός, οι γυναίκες μπορούν αλλάζοντας μερικώς τρόπο ζωής να τον αναχαιτίσουν.