Στις μέρες μας τα κρούσματα σχολικού εκφοβισμού δυστυχώς αυξάνονται ραγδαία. Το bullying ή αλλιώς ο σχολικός εκφοβισμός δεν γνωρίζει σύνορα. Παράγοντες που βοηθούν στη γιγάντωση αυτού του κοινωνικού φαινόμενου είναι η οικονομική κρίση και το διαδίκτυο. Από τη μία η οικονομική ύφεση έχει άμεσο αντίκτυπο στην ψυχοσύνθεση των παιδιών κάνοντάς τα επιθετικά, καθιστώντας τα θύτες ”κακών” πράξεων. Από την άλλη o εκφοβισμός κερδίζει έδαφος αφού γίνεται και στους ιντερνετικούς δρόμους πέρα από τις σχολικές αίθουσες. Κύρια θύματα του διαδικτυακού εκφοβισμού(cyberbullying) είναι τα κορίτσια (24,1% έναντι 21,9% στα αγόρια). Η Ελλάδα έρχεται κιόλας δεύτερη στην Ευρώπη σε περιστατικά ψηφιακής βίας μετά την Ρουμανία.
Ο επιστημονικός ορισμός του bullying είναι η εσκεμμένη/ επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την πρόκληση σωματικού ή και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου. Αποτελεί κατάχρηση εξουσίας και εμπεριέχει ανισότητα στη δύναμη ,αντικειμενική (π.χ. σωματική) ή αντιληπτή (π.χ. προσωπικότητας). Οι μαθητές-θύτες είναι συνήθως άτομα εξωστρεφή, παρορμητικά με ναρκισσισμό ενώ οι μαθητές-θύματα είναι παθητικά άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση που ανήκουν σε μειοψηφική ομάδα (θρήσκευμα, εμφάνιση, αναπηρία, παχυσαρκία κ.ά.)
Μορφές εκφοβισμού:
1. σωματικός (χειρονομίες, χτυπήματα, σπρωξίματα)
2.λεκτικός (απειλές, διακρίσεις, «φαρμακερά παρατσούκλια», υβριστική συμπεριφορά)
3.κοινωνικός (διάδοση φημών, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, κλοπές, απομόνωση από το σύνολο),
4. ηλεκτρονικός (δημοσιοποίηση πληροφοριών & εικόνων , απειλητικά ή άσεμνα
μηνύματα, δυσφήμιση- εκβιασμός μέσω Διαδικτύου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου).
Οι επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού είναι ποικίλες, σοβαρές και μακροχρόνιες. Συνδέεται με την κατάθλιψη, με αυτοκτονικό ιδεασμό, ακόμη και με αυτοκτονίες, ειδικά στο εξωτερικό. Οι ειδήμονες επί του θέματος επιβεβαιώνουν πως πράγματι επηρεάζει την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και τη διαδικασία της μάθησης. Έχει αυξημένες πιθανότητες να παρατήσει το σχολείο αφού μειώνεται η σχολική του απόδοση. Παρουσιάζει και σωματικά συμπτώματα που περιλαμβάνουν πονοκέφαλους, ημικρανίες, δερματικά προβλήματα , κρίσεις πανικού. Όσον αφορά τα παιδιά που εκφοβίζουν έχουν αυξημένες πιθανότητες κατάχρησης αλκοόλ και άλλων ουσιών κατά την περίοδο της εφηβείας. Είναι πιο πιθανό να εμπλακούν σε καβγάδες, να παρατήσουν το σχολείο και να έχουν προβλήματα με το νόμο όταν ενηλικιωθούν.
Πρόληψη-Αντιμετώπιση:
Βασικό ρόλο στην αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού έχουν οι γονείς του παιδιού. Σαν γονείς πρέπει να έχουμε τεντωμένες τις κεραίες μας ώστε να διαγνώσουμε εγκαίρως το πρόβλημα. Οποιαδήποτε ξαφνική αλλαγή στη συμπεριφορά, στη διάθεση ή στις σχολικές επιδόσεις, χωρίς εμφανές αίτιο ,πρέπει να μας βάλει σε υποψίες. Τα περισσότερα παιδιά αργούν να μιλήσουν στους γονείς για το πρόβλημα, αλλά όταν τελικώς μιλήσουν κραυγάζουν για βοήθεια. Σιωπούν καθώς φοβούνται, νιώθουν ότι θ’ απογοητεύσουν τους γονείς τους με την «αδυναμία» τους . Στην περίπτωση που αντιληφθείτε ότι το παιδί σας βιώνει εκφοβισμό θα πρέπει να το κουβεντιάσετε ανοιχτά μαζί του, να έχετε μία γόνιμη επικοινωνία . Σε κάθε περίπτωση πρέπει να απενεχοποιήσετε το παιδί και να του εξηγήσετε ότι κανένας ΔΕΝ έχει το δικαίωμα να του φέρεται άσχημα. Σταθείτε δίπλα του και ενισχύστε την αυτοπεποίθηση του. Σε δεύτερη φάση πρέπει να επικοινωνήσετε με τον εκπαιδευτικό/ούς όπου από τη δική τους πλευρά πρέπει να λύνουν τέτοιου είδους προβλήματα ή καλύτερα να τα προλαμβάνουν. Να εξασφαλίζουν ένα θετικό μαθησιακό περιβάλλον ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών με την ανάθεση εργασιών σε μικτές ομάδες.
Όλοι μας πρέπει να δείχνουμε μηδενική ανοχή σε τέτοια φαινόμενα και να μεριμνούμε για το ασφαλές μέλλον των παιδιών μας.
Μόνο παιδικά χαμόγελα όχι γκρίζες φιγούρες στο κάδρο του σχολείου.
Αν θέλετε παρακολουθήστε και το σχετικό video